banner
ATASÖZLERİ ve SÖZ GRUPLARI


 

 

1. Enderun’dan gelmek: Genelde her şeye titizlenen bir şey beğenmeyenler için kullanılır. “Enderun” Osmanlı saraylarında bir bölüm olduğuna göre “Saraydan mı geldin ki bu kadar kibirleniyorsun?” anlamında     bir söz olsa gerek.


2. İl ilin okkası terezisi: Buradaki “il” el/ yabancı anlamında kullanılmıştır. İnsanlar birbirlerinin yapıp ettiklerini gözlemler, ölçer, değerlendirir anlamındadır. Bu söz kişinin hareketlerine dikkat etmesi gerektiği anlamında bir uyarıdır.


3. Daha yini(yeni) bastın İstanbul’un Mestine(Semtine):
    Henüz bir şeyden haberin yok olacakları bundan sonra göreceksin anlamında kullanılır.


4. Oturduğu Ahır Sekisi Çağırdığı İstanbul Türküsü:
    Kendi durumundan haberi olmadan boş hayallere kapılmak anlamında.


5. Haline bakmaz Hasan Dağı’na oduna gider:
    İçinde bulunduğu durumdan haberdar olmamak anlamında kullanılır.


6. İtme(etme) bulung, inileme ölüng:
    Birine kötülük yaparsan karşılığında sen de kötülük bulursun anlamında.


7. Öksüzün/fakirin yüzü soğuh olur: Öksüz , fakir olan insanların yanında kimse olmaz kimse onlara değer vermez anlamında.


8. Olacağı varsa dilin dişin bağlanır: Bir iş olacaksa ona karşı koyamazsın anlamında kullanılır.


9. Nasipse gelir yikten Yemen’den nasip değilse ne gelir elden: Bir iş eğer senin nasibinde var ise her şekilde gerçekleşir nasibinde yoksa elinden bir şey gelmez anlamında kullanılır.


10. Kâri yoh kisbi yoh: Herhangi bir kazancı yok anlamında kullanılır.
11. Geçi(Keçi) dağda gılı(kılı) sırtında: Henüz her şey belirsiz, bu işte kesinlik yok anlamında kullanılır.


12. Daş daşa değmese değer: Aynı ortamlarda bulunan insanlar arasında sürtüşme olmaması imkansızdır anlamında kullanılır.


13. Körün daşa denk geldiği gibi denk gelmek: Karşı karşıya gelmek istemediği kişi ya da durumla sık karşılaşınca söylenir.


14. Geçinin istemediği ot burnunun dibinde biter: İstemediğin, sevmediğin şey bazen yanı başında olur anlamında kullanılır.


15. Yumuş uşağı olmak: Herkesin iş buyurduğu biri olmak, sürekli iş yapmak anlamında kullanılır.


16. O dallara hiç basmamak: O konulara hiç değinmemek, söz etmemek.


17. O değilden sormak: Belli etmeden sormak, ağız aramak.


18.  Anası olmayanın babası olmaz: Annesini kaybeden bir kimsenin artık babası tarafından da yeterince sahiplenilmeyeceğini anlatan bir söz.


19. Çok gezenin ayağına tavuk pisliği bulaşır: Çok fazla gezen insanın başına kötü işler açılır anlamında.


20. Vardığın yer kör ise bir gozünü gırp da bak: Bulunduğun ortamdaki insanlara ayak uydur, onlar nasılsa sen de öyle ol anlamında.


21. Allah döyüm sabır versin: Allah bol sabır versin anlamında.


22. İt gibi hardalaşmak: Çok kavga edenler için kullanılır.


23. Attığı daş gozettiği(gözettiği) guşu vurmamak: Beklediği, olmasını istediği şey gerçekleşmeyen kişiler için kullanılır. Umduğunu bulamamak anlamında.


24. Tosbağa(Kaplumbağa) kabuğundan çıkmış kabuğunu beğenmemiş: Yaşadığı yeri, içinde bulunduğu çevreyi beğenmeyenler için kullanılır.


25. Datlarından dolaz pişmek: Dolaz yöresel bir tatlı adı. Bu söyleyiş iki kişinin arasının çok iyi olduğunu belirtmek için kullanılır.


26. Daş ölçerim: Kötü bir şeyden bahsederken gösterilen örneğin başına aynısı gelmesin inancıyla söylenir. Örnek: “Daş ölçerim(taşa ölçüyorum) kolunda şu kadar bir yara vardı” derken aynı yaranın kendinde         de oluşacağını düşünerek -kendimden örnek vermiyorum taşa ölçüyorum anlamında -batıl inanca bağlı söylenen söz.


27. Heybenin arha(arka) gozüne atmak: Olanlara ve söylenenlere aldırış etmemek, umursamamak.


28. Davşan yamaca geçti: İş işten geçti, geç kalındı anlamında kullanılan bir söz.


29. Eşgi(Ekşi) datlı bağımızın goruğu(koruğu): Ne yaparsa yapsın aileden , bizden biri anlamında kullanılan bir söz.


30. Dansaya dansaya daza düşmek: Bir şeyi çok inceleyip en sonunda en kötüsüne kalmak.


31. Diliynen dişinin arasında söylemek: Bir şeyi özellikle bir davet ya da teklifi istemeden yapanlar için söylenir.


32. Dışardan bahdım yeşil türbe içine girdim estağfullah(estağfurullah) töbe(tövbe): Bir işin aslını öğrendikten sonra kullanılır. Beklediği gibi iyi çıkmamak anlamında.


33. Başı kesilmedik gavun: Bir işin belirsiz olduğu durumlarda kullanılır. Sonucun iyi mi kötü mü olacağı belli değil anlamında.


34. Dışarının hürüsünden(hurisinden) koyün kurüsü(eşek yavrusu) iyidir:  Yapılacak olan her işte (alışveriş gibi) dışarıdaki insanlardan çok köyümüz insanlarını tercih etmemiz gerektiğini öğütleyen bir söz.


35. Fikir gıt mülaze gısa: Akılsız anlamında kullanılan bir söz.


36. Boyu gavah(kavak) ahlı(aklı) savak: Akılsız anlamında kullanılır.


37. Kürt kızın dilinden anası anlar:  Bir durumu ya da kişiyi onunla en çok ilgilenen anlar.


38. Cingan çalar kürt oynar: Genelde kargaşa olan kalabalık yerler için kullanılır. Örnek: “ Eve bir gittim ki cingan çalıyor kürt oynuyor.


39. Kimse ayranım eşgi(ekşi) demez: Hiç kimse kendi kusurunu kabullenmez anlamındadır.


40. Eşek sattığının bağ komşusu: Akrabalık bağının bulunmadığı anlamında uzaklık bildirmek için kullanılır.


41. Atınan avrat yiğidin bahtına göre: Genelde evlilikte eşlerin iyi ya da kötü olmasının şansa kalmış olduğunu anlatmak için kullanılır.


42. Doğru kulun yardımcısı Allah olur: Düzgün işler yapanlara Allah yardım eder anlamona gelen söz.


43. Daş attın da golun mu ağrıdı?: Bu iş için emek sarf etmedin anlamında kullanılan söz.


44. Oruç tuttuğuyla bayram etmemek: Arası iyi olan insanlarla aniden küsen bir dargın bir barışık kişiler için kullanılır.


45. Damdan gapıdan bahsetmek: Konudan alakasız sözler söyleyen kişiler için kullanılır.


46. Gole su varıncaya gadar gurbağanın gozü patlar: Olması uzun süren işler için çok beklenildiği durumlarda kullanılır.


47. İte dalaşacağına çalıyı dolaş: Belaya bulaşma anlamında uyarı niteliğindeki söz.


48. Fol yok yumurta yok: Ortada hiçbir şey yokken çıkan söz için kullanılır.


49. Gündüzün şeri gecenin hayrından iyidir:  Yapılacak olan iş tercihen gündüz vakti yapılmalıdır anlamında kullanılan bir sözdür.


50. Başına kahıç olmak: Başa kakmak anlamında.


51. Çenen durmaz başın selameti bulmaz: Çok konuşan kişinin başına işler açılır anlamında kullanılır.


52. Ağır ahıllı ince fikirli: Düşünceli insanlar için kullanılır.


53. Fikirsiz firazetsiz: Düşüncesiz anlamında kullanılır.


54. Ağır otur batman gah: Her şeye hemen müdahil olma, akıllıca davran anlamında uyarı içeren bir söz.


55. Sarımsağı gelin etmişler kırk gün kokusu çıkmamış: Bazı şeylerin anlaşılması için zamana ihtiyaç vardır.


56. İlden gelen öğün olmaz,  o da vahdinde(vaktinde) bulunmaz: Başkasına güvenme, çalış rızkını kendin kazan anlamında kullanılan bir söz.


57. İle(Ele) gendini guldürme: Başkalarının kınayacağı işler yapma.


58. İlin ile merhameti olmaz: İnsanlar kendinden olmayanlara merhamet etmez.


59. İlin evladı ile ucuz: Genelde evliliklerde karşı tarafın ailesi için kullanılır.  İnsanlar kendi evladı olamayana değer vermez anlamında.


60. Acı horanta olacağına datlı gomşu ol: Aynı ev içinde birden fazla aile olmaması gerektiğini öğütleyen bir söz.


61. Yakın evin tavuğu alışmaz: Genelde evliliklerde yakın evden kız almamak anlamında kullanılır.


62. Gurkün basdığı cücük ölmez: İnsan evladına zarar veremez anlamında.


63. Öküzümüz öldü gağnımız sındı: Artık onunla bir bağımız kalmadı anlamında.


64. Öküzün büyüğünü çifte koşarlar: Önemli işleri büyükler yapar anlamında.


65. Ulu sözü dinlemeyen uluya uluya yolda kalır: Büyük sözü dinlemeyen kişlerin başına kötü şeyler gelir anlamında.


66. Kaba ağaç dalıyla gürler: İnsan akrabalarıyla sevdikleriyle var olur anlamında kullanılan bir söz.


67. Bir dala basarsın bin dal ığranır: Birini eleştirirken onun yakınlarını da üzmüş olursun.


68. Yük devesi bağırgan olur: İşi ağır olan insanların sesi çok çıkar, çok söylenirler.


69. Er değişmekle kader değişmez: Evlilik sonrası başka biriyle evlensen bile yaşayacağın olaylar değişmez.


70. Bağda izin olsun yemeye yüzün olsun: Çalışarak ürünlere ortak olabilrisin, emek vermeden yemek olmaz anlamında kullanılan bir söz.


71. Horozu çoh olan evin zabahı giç olur: Bir işe karışan ne kadar çok olursa o iş o kadar geç sonuçlanır.


72. Sanı sanı gomşuna da hayır gelsin başına: İnsanlar hakkında iyi düşün ki senin de başına iyi şeyler gelsin.


73. Gelin ağsak gız kotürüm: Ortada işi yapacak sağlam biri yok anlamında kullanılır.


74. Giderken duzluğu gelirken üzlüğü topla: Derli toplu ol, dağınık olma anlamında.


75. Kafa büyük içi boş dut gulağından çifte koş: Öküz benzetmesiyle akılsız anlamında kullanılan argo bir söz.


76. Ev ev üstüne olmaz:  Aynı evde birden fazla aile bir arada yaşayamaz aralarında sıkıntı çıkar anlamında.


77. Su guçcüğün sufra büyüğün: Sofraya büyükler önce başlar su istendiğinde ise önce küçüklere verilir anlamında bir söz.

 

 

 

 

Admin den Açıklama
Aidat Borcu Sorgulama
Son Ziyaretçi Yorumları
Memduh Bulut
İlk arabayı MUSTAFA BULUT ve HASAN KARACA getirmiştir sene 1964 bilginize

Sofular genclik
Cok güzel olmuş ama cok kişiyi tanıyamadık site İcin Teşekkürler ZEMİ

Ragıp naz
Abim çok teşekkür ediyorum Allah razı olsun böy güzel bir site yapdığından dolayı eline sağlık


Tüm ziyaretçi yorumları için tıklayınız.
Günlük Gazeteler

 

© Copyright 2020  V4.1 Tüm Hakları Saklıdır.


Top